بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوثیپ های جو در مناطق سردسیر دیم کشور

به منظور انتخاب و معرفی ارقام سازگار و پرمحصول جو برای مناطق سردسیر دیم کشور، آزمایش های منطقه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 24 ژنوتیپ (با شاهد سهند) در ایستگاه های مراغه، اردیبل و زنجان، و با 22 ژنوتیپ از 24 ژنوتیپ در مکان های مراغه، اردیبل، کرمانشاه، کردستان، شیروان و زنجان اجرا شد. آزمایش ها در چهار تکرار و به مدت سه سال زراعی (1383-1381) اجرا شدند. پس از تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه در هر محیط و تجزیه واریانس مرکب در مکان های مختلف، آزمون یکنواختی واریانس اشتباه های آزمایشی در مکان ها انجام شد. پس از اطمینان از یکنواختی واریانس خطاهای آزمایشی تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه برای کل مناطق و سال ها، یک بار با 22 ژنوتیپ در تمام مناطق و دوباره با 24 ژنوتیپ فقط در مناطق مراغه، اردیبل و زنجان انجام شد. نتایج هر دو تجزیه به طور جداگانه نشان دادکه تمام اثرهای اصلی و متقابل در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه در مکان های مختلف به طور مستقل از هم نشان دادکه بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. در تمامی مناطق مورد بررسی دو ژنوتیپ به شماره های سه Alpha/Gumhuriyet//Sonja)) و 5 ((CWB 117-77-5-9-5 CK-3-2 از هر دو آزمایش 22 و24 ژنوتیپی و ژنوتیپ شماره 9 ((Antares/Ky36-1294//SlrIcbh-0383-0AP-0AP-0AP-8AP-0AP از بررسی 24 ژنوتیپی جزء ژنوتیپ های پرمحصول بودند. برای تعیین پایداری عملکرد دانه از روش های واریانس درون مکانی، ضریب تغییرات محیطی، کلاستر و رتبه ای (Rank) استفاده شد. روش رتبه بندی، پایداری عملکرد ژنوتیپ های شماره 3 و 5 (از آزمایش 22 و 24 ژنوتیپی) و لاین شماره 9 (ازبررسی 24 ژنوتیپی) را تایید کرد. پایداری عملکرد ژنوتیپ شماره 5 نیز با روش ضریب تغییرات محیطی و واریانس درون مکانی تایید شد. روش کلاستر ژنوتیپ های با پایداری عملکرد در روش های قبلی را به اضافه لاین شماره 4 در کلاس شاهد سهند قرار داد، لذا پایداری ژنوتیپ های فوق مورد تایید قرار گرفت. از نظر عملکرد دانه هر چهار ژنوتیپ یاد شده بالاتر و یا در حد شاهد (سهند) بودند.